آموزش هرس بونسای مینیاتوری

بونسای نام درختچه‌های کوچک و بزرگی است که از جلوه زیبایی خاصی برخوردار هستند. این درختچه‌ها به دلیل برخورداری از ظاهر خاص و زیبا، گزینه خوبی برای هدیه دادن هستند و افراد زیادی از آنها برای این کار استفاده می‌کنند. بونسای‌ها هرچقدر از ابعاد بزرگتری برخوردار باشند، قیمتشان بالاتر خواهد بود.

همچنین نحوه شکل‌دهی و نوع گیاهی که با آن بونسای انجام می‌شود، در قیمت‌گذاری آن تاثیر دارد. افرادی که به پرورش و رشد بونسای می‌پردازند، باید از نحوه برش و هرس آن اطلاع داشته باشند. این کار نیاز به مهارت زیادی دارد و فرد باید در آن به سطح خوبی برسد. در همین رابطه در ادامه مطلب به آموزش هرس بونسای مینیاتوری پرداخته و راه‌های شکل دادن به آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

از پرورش بونسای، این است که یک گیاه مینیاتوری زینتی پدید آید. این درختچه‌های کوچک از طریق تکنیک‌های جدیدی چون جوانه‌گیری، سیم بستن و آویزان کردن شاخه به وجود می‌آیند. کنترل این گیاهان و مواد غذاییشان تحت کنترل قرار گرفته و تقریبا محدود می‌شوند.

گام‌های مهم برای هرس بونسای مینیاتوری

برای هرس بونسای مینیاتوری باید چند گام اصلی برداشته شود. در اینجا به گام‌های مهم و کارهای ضروری در این رابطه اشاره خواهیم داشت.

• تعیین فصل مناسب برای هرس

درختان بونسای را باید تنها در مدت زمان‌های معینی از سال هرس کرد. برای همین در اولین گام باید زمان و فصل مناسب برای هرس بونسای مینیاتوری را مشخص کنید. دلیل اهمیت فصل مناسب برای هرس این است که درخت در این شرایط قادر به بهبودی زخم ایجاد شده از هرس خواهد بود. بسته به اینکه قصد هرس چه نوع درختی را داشته باشید، باید در فصل درستی این کار را انجام دهید. اما به طور کلی می‌توان گفت بهترین زمان هرس برای انواع گونه‌های درختی فصل بهار و تابستان است. زیرا این فصول زمان رشد گیاهان و درختان هستند و از سرعت رشد بالاتری برخوردار می‌باشند.

• زمان کافی برای بهبودی پس از هرس

زمانی که گیاه را هرس می‌کنید، در بدنه آن زخم ایجاد شده که نیاز است زمان کافی برای بهبودی آن طی شود. در واقع این زخم همچون زخمی که در بدن انسان به وجود می‌آید، مستعد عفونت بوده و در صورت عدم بهبودی، سلامتی گیاه را به خطر خواهد انداخت. برای همین در فواصل بین دو هرس، باید زمانی طی شده تا گیاه بهبودی کامل خود را بدست آورد.

• تعیین شاخه هرس

برای هرس کردن درختچه باید شاخه مناسب را مشخص کنید. این کار اهمیت زیادی دارد و در کنترل مسیر رشد درختچه نقش دارد. تعیین شاخه مناسب برای هرس کردن، دو دلیل دارد؛ یکی به دلایل زیبایی شناسی و دیگر به دلیل ثبات ساختاری است. بنا به دلایل زیباشناسی باید شاخه‌هایی که در هم تنیده و به هم ریخته هستند را حذف کرد.

برای همین کار هرس را از شاخه‌هایی که از میان هم عبور کرده و در هم تنیده شده‌اند شروع کنید. این کار سبب حذف شاخه‌های اضافی شده و زیبایی بونسای را افزایش می‌دهد. بنا به دلایل ثبات ساختاری هم باید از هرس شاخه‌هایی که باعث افزایش رشد در مناطق ضعیف گیاه می‌شوند خودداری کنید. برای همین شاخه‌هایی که در بخش‌های نازک تنه هستند، نباید هرس شوند؛ زیرا به مرور باعث ضخیم شدن گیاه خواهند شد.

• اصلاح و هرس ریشه‌ها

به ترتیبی که گفته شد برای اصلاح و هرس ریشه‌های درختچه بونسای اقدام کنید. توجه داشته باشید که ریشه‌های روی زمین و زیر زمین (داخل خاک) بونسای باید با هم هماهنگی داشته باشند. در صورتی که بخواهید از رشد شدید بونسای جلوگیری کنید، باید ریشه‌های آن را به خوبی اصلاح کنید. هرس کردن بونسای باعث شده تا درختچه همواره در اندازه مینیاتوری خود باقی بماند از رشد نامتوازن آن جلوگیری شود.

برای هرس کردن بونسای مینیاتوری می‌توانید از دو روش هرس تعمیری و یا هرس ساختاری استفاده کنید. در هرس تعمیری بونسای مینیاتوری درخت برای رشد جدید تقویت خواهد شد. در هرس ساختاری که در زمان خواب درخت باید انجام شود، شاخه‌های اولیه ساختاری درخت حذف خواهد شد. این نوع از هرس بونسای مینیاتوری نیاز به مهارت زیادی دارد.

آشنایی با مراحل تعویض گلدان و هرس ریشه بونسای

برای تعویض گلدان و یا هرس ریشه بونسای مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید:

1. در ابتدا به آرامی گیاه را به سمت بالا بکشید؛ طوری که به آن فشار و آسیبی وارد نشود. در صورتی که ریشه‌های بونسای در داخل گلدان گیر کرده باشند، می‌توانید از سوراخ انتهای گلدان یک میله را وارد کرده و به توده ریشه فشار کمی وارد کنید. این کار را با دقت انجام دهید تا به ریشه‌ها صدمه‌ای وارد نشود.
2. پس از خروج موفقیت آمیز ریشه و گیاه بونسای از گلدان، با یک شانه مخصوص روی سطح ریشه‌های گیاه کشیده تا خاک‌های اضافی از روی آن جدا شوند. این مرحله نیز باید با آرامی صورت گیرد تا به ریشه‌ها آسیبی وارد نشود.
3. مرحله قبل را باید تا جایی ادامه دهید که بیش از نصف خاک‌ها از ریشه جدا شده باشند. برای سهولت در کار می‌توانید پس از چند بار شانه کشیدن روی ریشه‌ها، گیاه را تکان دهید تا خاک‌ها ریخته شود.
4. در انتها می‌توانید با شستن ریشه‌ها و زدودن خاک‌ها، حجم ریشه گیاه بونسای مینیاتوری را مشاهده کرده و به نکات مهمی راجع به آن پی ببرید.
5. با مشاهده ریشه‌ها می‌توانید از نحوه چگونگی هرس بونسای مینیاتوری آگاه شوید. در این مرحله باید هرس ریشه‌ها را با استفاده از یک قیچی تیز مخصوص بونسای شروع کنید. در ابتدا با قیچی ریشه‌های ضخیم که به لبه گلدان رسیده را قطع کنید. مقدار قطع‌شدگی ریشه باید از مقدار یک سوم الی نصف باشد. توجه داشته باشید در هرس ریشه‌های بونسای مینیاتوری، باید ریشه‌هایی که ضخیم‌تر هستند به مقدار بیشتر و ریشه‌هایی که نازکتر هستند را کمتر قطع کنید.

نحوه نگهداری از بونسای مینیاتوری در فصول مختلف

• فصل بهار، تابستان و پاییز

در فصول بهار، تابستان و پاییز می‌توانید درختچه بونسای را در فضای بیرون از خانه نگهداری کنید؛ البته به شرط اینکه دمای هوا در شب به زیر 4 درجه سانتی‌گراد نرسد. درختچه بونسای را در فضایی قرار دهید که نور کامل خورشید به آن تابیده شود. برای این کار می‌توانید درختچه را صبح زیر نور خورشید و در عصر در سایه قرار دهید. در صورتی هم که قصد دارید از درختچه بونسای مینیاتوری برای دکور خانه خود استفاده کنید، می‌توانید آن را در داخل خانه قرار دهید.

• فصل زمستان

با کاهش دمای هوا و شروع فصل زمستان، نباید بونسای را در بیرون از خانه قرار دهید. برای همین اگر درختچه‌تان در داخل حیاط و یا تراس قرار دارد، آن را به داخل خانه و مکان مناسبی منتقل کنید. بهترین مکان برای قرارگیری بونسای مینیاتوری پشت پنجره جنوبی است. در این مکان نور کافی به گیاه تابیده خواهد شد. در صورتی که منزلتان از نورگیر خوبی برخوردار نیست، می‌توانید از لامپ‌های روشنایی مخصوص استفاده کنید.

چند نکته برای نگهداری از بونسای مینیاتوری

• آبدهی بونسای مینیاتوری

گیاه بونسای مینیاتوری نسبت به کم آبی حساس است و نباید مدت زیادی تشنه بماند. بسته به اینکه گیاه در چه شرایط نوری قرار دارد و خاک آن از چه نوعی است، باید از زمان مناسب آبیاری بونسای‌تان آگاه شوید. بهتر است پس از هر بار آبیاری، به خاک گیاه توجه کرده و به مدت زمانی که طول میکشد تا خاک به طور کامل خشک شود دقت کنید. آبیاری بونسای مینیاتوری را باید تا حدی انجام دهید که بخش اضافی آن از ته گلدان خارج شود.

• تامین رطوبت بونسای مینیاتوری

بونسای مینیاتوری به رطوبت کافی هم نیاز داشته و افراد باید به میزان رطوبت لازم، خصوصا در فصل زمستان توجه داشته باشند. برای رطوبت‌رسانی به بونسای می‌توانید از روش جزیره استفاده کنید. در روش جزیره باید گلدان را درون یک ظرف یا زیرگلدانی قرار دهید و مقداری سنگ درون آن بگذارید. سپس مقداری آب درون آن ریخته تا رطوبت لازم وارد خاک گلدان شود.

• استفاده از خاک مناسب برای بونسای مینیاتوری

خاکی که برای بونسای مینیاتوری در نظر دارید، باید سبک بوده و زهکشی خوبی داشته باشد. بهتر است در این خاک مقداری ذرات درشت وجود داشته باشد تا هوا به خوبی از میان خاک عبور کند.

جمع بندی

بونسای مینیاتوری از جمله گیاهان زینتی بوده که بیشتر افراد از آن برای دکوراسیون خود استفاده می‌کنند. این گیاه زینتی در اصل درختچه‌های کوچکی است که رشدشان محدود شده و در ابعاد کوچکی پرورش یافته‌اند. برای پرورش و هرس بونسای مینیاتوری باید به نکات زیادی توجه داشت تا به ریشه گیاه آسیبی وارد نشود.

همانطور که گفته شد برای هرس بونسای باید به چند گام اساسی توجه داشت؛ این گام‌ها عبارتند از: تعیین فصل مناسب هرس، زمان کافی برای بهبود پس از هرس، تعیین شاخه درست برای هرس و اصلاح و هرس ریشه‌ها. برای هرس ریشه‌ها باید از قیچی مناسب و تیزی استفاده کنید و این کار را با دقت و حوصله زیادی انجام دهید.